Vervolg gezondheidsonderzoek ultrafijn stof Schiphol

12 mei 2016

Vervolg gezondheidsonderzoek ultrafijn stof Schiphol

Er komt een vervolgonderzoek naar de mogelijke gezondheidseffecten van ultrafijn stof (UFS) uit het vliegverkeer. Dit heeft de staatssecretaris aangekondigd in een brief waarin zij ook de resultaten vermeld van een eerste verkennend onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van ultrafijn stof rondom Schiphol.

Het vervolgonderzoek zal 4 à 5 jaar duren en zal breed van opzet zijn. Er wordt naar verschillende gezondheidsaspecten gekeken zoals aandoeningen van de luchtwegen en het hart – en vaatsysteem, medicijngebruik, geboortegewicht en vroegtijdige sterfte. Het RIVM gaat dit onderzoek uitvoeren. Ook neemt de staatsecretaris het advies van het RIVM over om de komende jaren de concentraties ultrafijn stof in de regio rondom Schiphol te meten. De Natuur en Milieufederatie is blij dat er een vervolg gezondheidsonderzoek wordt opgestart en dat er in de regio gemeten gaat worden.

Resultaten verkennend onderzoek

Uit een eerder onderzoek van TNO, later bevestigd door het RIVM, is gebleken dat in de regio rondom Schiphol verhoogde UFS-concentraties worden aangetroffen die afkomstig zijn van het vliegverkeer. (Nieuwsbericht 10-2015) Op 15 km afstand van Schiphol is de bijdrage van het UFS van het vliegverkeer toch nog altijd 15-20% van de op Schiphol zelf aangetroffen UFS- concentraties. TNO berekende dat grofweg 1,2 miljoen mensen in de regio rondom Schiphol blootstaan aan verhoogde UFS-concentraties. Het onderzoek van TNO en het RIVM was voor de staatssecretaris aanleiding om op korte termijn een onderzoek uit te voeren met de vraag of de verhoogde concentraties leiden tot een verhoogde vroegtijdige sterfte in de regio rondom Schiphol.

Het verkennende RIVM-onderzoek  heeft aangetoond dat er geen duidelijke aanwijzingen zijn dat de sterfterisico’s nabij de luchthaven Schiphol afwijken van die van nabijgelegen gebieden of elders in Nederland. Hiertoe zijn de postcodegebieden in een regio rondom Schiphol (20 x 30 km met 1,76 miljoen mensen) met elkaar vergeleken en met andere delen van Nederland. Ook is er gekeken of er een patroon gevonden kan worden in sterftecijfers in relatie tot de afstand van de luchthaven of tot gebieden met verschillende concentraties ultrafijn stof. Uit deze analyses kwam naar voren dat er geen duidelijke aanwijzingen zijn; er zijn zowel hogere als lagere sterftecijfers gevonden en er is geen duidelijke clustering te zien van een hoger sterfterisico rond Schiphol. Het RIVM geeft wel aan dat het onderzoek beperkingen had. Eventuele kleine verhogingen in sterftecijfers zijn met de in dit onderzoek gebruikte onderzoeksmethoden moeilijk terug te zien.

Een expertgroep van UFS-deskundigen heeft in het verleden een inschatting gemaakt dat het langdurig blootstaan aan verhoogde USF-concentraties kan leiden tot lichtverhoogde vroegtijdige sterftecijfers. Maar tot nu toe is dat in de uitgevoerde onderzoeken niet terug te vinden. Het RIVM geeft dan ook aan dat het feit dat er nu geen duidelijke aanwijzingen voor vroegtijdige sterfterisico’s zijn aangetroffen dat niet wil uitsluiten dat ze er ook niet zijn. Daarvoor moet er een langere periode in ogenschouw worden genomen.
Dat gaat nu gebeuren in het vervolgonderzoek. Waarbij ook naar een groot aantal andere gezondheidseffecten gekeken zal gaan worden.