Stikstofplan stap in goede richting

17 juli 2025

Stikstofplan stap in de goede richting, maar haalt Noord-Holland bij lange na niet van het slot

De natuur- en milieuorganisaties waarderen dat de provincie Noord-Holland, HAJK, BioNH en LTO Noord zelf met een stikstofplan komen omdat het kabinet nog altijd geen effectief en geborgd maatregelenpakket heeft gepresenteerd. Maar de voorgestelde maatregelen zijn voorlopig vrijblijvend, juridisch onvoldoende en maken te weinig tempo om echt verschil te maken, concluderen Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Landschap Noord-Holland en Natuurmonumenten.

Woningbouw en verduurzaming niet van het slot

Daarnaast ontbreekt het in het plan aan evenredige maatregelen waar alle sectoren aan bij kunnen dragen en die ook voor alle sectoren soelaas bieden. Dat komt omdat VNO-NCW, Bouwend Nederland en de Noord-Hollandse natuurorganisaties tot nu toe niet betrokken zijn bij het opstellen van de plannen.

Stevige keuzes en ambitieuze doelen nodig

Zonder concrete en afdwingbare afspraken herstelt de natuur niet en blijft vergunningverlening voor woningen, duurzame energie, infrastructuur en Programma Aanpak Stikstof-melders geblokkeerd. Ook ondernemers die willen verduurzamen zitten hierdoor vast.

De meeste in het Noord-Hollandse plan voorgestelde maatregelen – zoals managementmaatregelen op het boerenerf – zijn in eerste instantie vrijblijvend en hebben beperkt effect op de natuur. Voor serieuze reductie zijn stevige keuzes nodig: emissiearme zones rond natuurgebieden, het stoppen van Agrarisch natuur- en landschapsbeheer en reguliere pacht in natuurgebieden per 1 januari 2029, serieuze stalaanpassingen en gerichte uitkoop of verplaatsing van bedrijven. Hiervoor is geld van het Rijk nodig, maar dat is er (vooralsnog) niet. Zonder forse investeringen in natuurherstel en afronding van het Natuurnetwerk Noord-Holland blijven de doelen buiten bereik.

Het is positief dat in dit stikstofplan een doel van in ieder geval 30 procent voor generieke stikstofreductie stelt. Tegelijkertijd lijkt dit doel lager dan de vorige week landelijk gemaakte afspraken. In het stikstofplan wordt genoemd dat er rondom de Noord-Hollandse natuurgebieden nog veel meer zal moeten worden gereduceerd. De provincie belooft daarvoor in 2026 met een programmatische aanpak te komen. Of daarvoor voldoende financiële middelen zijn, is onduidelijk.

Ook is het een goede stap dat de kringloopwijzer benut wordt als meetinstrument. De vraag is wel hoeveel bereidheid er onder de agrariërs is om hierin gegevens over hun bedrijfsvoering vast te leggen. Het is namelijk belangrijk dat de data inzichtelijk en publiek zijn om te monitoren of er voldoende reductie plaatsvindt.

Natuur- en milieuorganisaties pas later betrokken

Het stikstofprobleem is primair een bedreiging voor natuur en landschap. De natuur- en milieuorganisaties hebben veel kennis en ervaring in herstel en beheer van natuur. Vanaf nu moeten die daarom actief worden betrokken.

We roepen de provincie op om de gemaakte intenties nu echt om te zetten in stevige, juridische afspraken en om samen met álle betrokken partijen – inclusief natuurorganisaties en ondernemers – te werken aan natuurherstel én ruimte voor nieuwe ontwikkelingen.