Licht uit voor de tapuit

12 mei 2016

Licht uit voor de tapuit

De tapuit heeft het moeilijk in zijn leefgebied in de Kop van Noord-Holland en lichthinder kan een oorzaak zijn waardoor de tapuitenpopulatie in de Noord-Hollandse duinen afneemt. Om de rol van lichthinder te helpen bepalen hebben wij een quick scan uitgevoerd, in opdracht van Provincie Noord-Holland. We zijn op zoek gegaan naar mogelijke bronnen van lichthinder langs de kust van Den Helder tot Callantsoog. In ons rapport staat ook hoe de kwaliteit van duisternis in de Kop van Noord-Holland versterkt kan worden.

De tapuit is een vogel die broedt in de duinen en landinwaarts op heidevelden en zandverstuivingen. Het voorkomen van de tapuit is sterk gebonden aan de aanwezigheid van konijnen, die de vegetatie kort houden en met hun gegraaf zorgen voor plekken met open zand. Ook nestelen tapuiten vaak in konijnenholen. Het zijn trekvogels die in Afrika overwinteren. Het Noord-Hollandse leefgebied is tegenwoordig beperkt tot de duinstreek in de Kop van Noord-Holland en het eiland Texel. Uit Licht uit voor de tapuit
De tapuit is een vogel die broedt in de duinen en landinwaarts op heidevelden en zandverstuivingen. Het voorkomen van de tapuit is sterk gebonden aan de aanwezigheid van konijnen, die de vegetatie kort houden en met hun gegraaf zorgen voor plekken met open zand. Ook nestelen tapuiten vaak in konijnenholen. Het zijn trekvogels die in Afrika overwinteren. Het Noord-Hollandse leefgebied is tegenwoordig beperkt tot de duinstreek in de Kop van Noord-Holland en het eiland Texel. Uit Licht uit voor de tapuit

Tapuiten in Noord-Holland

De tapuit kwam ooit algemeen voor in de duinen, tegenwoordig is het Noord-Hollandse leefgebied beperkt tot de duinstreek in de Kop van Noord-Holland en het eiland Texel. Om de achteruitgang van de tapuit te keren, werken de gemeenten Den Helder en Schagen, Landschap Noord-Holland en Provincie Noord-Holland samen aan het Convenant Tapuit. Met als doel een duurzame populatie van de tapuit in het gebied Duinen Den Helder – Callantsoog te realiseren. Binnen 10 jaar willen zij tenminste 100 broedende paren registreren, tegenover de 40 paartjes tapuiten nu. Naast mogelijke oorzaken voor de afname van tapuiten zoals stikstofdepositie, vergrassing en afname van dynamiek, wordt in het convenant ook aandacht besteed aan licht als bron van verstoring.

Avondschouw lichthinder in de duinen

Om antwoorden te vinden op de vraag hoe lichthinder in het leefgebied van de tapuit kan worden verminderd, hebben wij 1 maart 2016 een avondschouw georganiseerd. Een klein gezelschap van natuur- en licht(hinder)deskundigen is op onderzoek uit gegaan om bronnen van lichthinder op te sporen. Daarna is gekeken of en hoe de lichthinder zou kunnen worden beperkt.

Een belangrijke uitkomst

Het duingebied in de Kop van Noord-Holland behoort tot de donkerste delen van Noord-Holland maar het is er niet écht donker. Het is alleen niet bekend of er een oorzakelijk verband is dat de donkerste stukken van het duingebied overeenkomen met de plekken waar tapuiten broeden. Op zijn minst kunnen we concluderen dat deze feiten samenvallen.

Lichthinderbronnen

De bronnen van lichtverstoring bevinden zich niet zozeer in het tapuitenbroedgebied, maar zijn te vinden net buiten het Natura2000 gebied. Deze bronnen beïnvloeden wel een veel groter gebied. De lichtbronnen die het tapuitenbroedgebied beïnvloeden bevinden zich met name in Den Helder en Julianadorp. De belangrijkste bronnen van lichtverstoring zijn:

  • openbare verlichting
  • verlichting van vakantieparken
  • terreinverlichtingsinstallaties op grotere afstand.

Aan alle bronnen van lichthinder kan iets gedaan worden op korte of langere termijn.

Gemeenten kunnen de openbare verlichting geleidelijk aan vervangen door goed gerichte, niet te felle, schakelbare en dimbare LED verlichting. Verder adviseren wij het gesprek aan te gaan met de eigenaren en beheerders van vakantieparken en bedrijven die lichtverstoring veroorzaken. Ook zij kunnen, bij vervanging van de verlichting, verbeteringen aanbrengen. Om nieuwe lichthindersituaties te voorkomen kunnen gemeenten duidelijke richtlijnen meegeven bij de vergunningverlening.

Lees hier het rapport: Licht uit voor de Tapuit