80% van de Nederlanders kan de Melkweg niet zien

15 juni 2016

80% van de Nederlanders kan de Melkweg niet zien

Afgelopen weekend werd het gepresenteerd als groot nieuws: Lichtvervuiling door nachtelijke verlichting met kunstlicht ontneemt ons het zicht op de Melkweg. Wereldwijd kan 30% van de mensheid vanaf de eigen woonplek de band van de Melkweg aan de sterrenhemel niet meer zien. U wel? In Europa gaat het om 60% van de mensen en in Nederland om 80%. Als je kijkt naar het areaal: boven 43% van het Nederlandse grondgebied is de Melkweg niet te zien door lichtvervuiling.

Deze gegevens komen uit een nieuwe wereldkaart over de nachtelijke hemelhelderheid. De kaart is gemaakt door een team van onderzoekers onder leiding van Fagio Fachi en gepubliceerd in Science Advances Magazine. De onderzoekers beschrijven dat je vanuit de meest verlichte delen van België / Nederland / Duitsland, helemaal naar het hoge noorden, Scandinavië of Schotland, moet reizen om ongestoord naar de sterrenhemel te kunnen kijken.

Het goede nieuws is: er is gemakkelijk iets aan te doen. Doe het licht uit, of scherm de lichtbron af zodat er geen licht richting hemel schijnt.

Twee problemen staan hierbij in de weg, aldus de onderzoekers. Ten eerste heerst er alom de gedachte dat (veel) verlichting wegen en steden veiliger zouden maken. Maar dit is niet wetenschappelijk bewezen, aldus de onderzoekers.
Een tweede probleem is dat er massaal wordt overgestapt op LED verlichting. Die verlichting is dan wel zuiniger, maar onze ogen ervaren dit licht als feller. Daarom ervaren we bij dezelfde lichtsterkte meer lichtvervuiling.

De onderzoekers hebben een kaart gemaakt hoe de lichtvervuiling er in Europa uit ziet na vervanging van alle hoge druk natrium lampen door LED verlichting.
Zie kaart A en B hieronder.

• A is de ervaren lichthinder in de huidige situatie
• B is de situatie na omschakeling naar LED

Voor het beeld: overal waar de kleur geel, oranje, rood, roze of wit is, is de Melkweg niet (goed) te zien.

De onderzoekers gaan hierbij uit van gelijkblijvende uitstraling van de LED verlichting naar de hemel. Onze ervaring is dat dit niet altijd het geval is. Bij het vervangen van de openbare verlichting door LED verlichting gaat dit vaak goed omdat hiervoor kwalitatief goede materialen in de handel zijn. Bij sportterreinen en bedrijventerreinen wil dit helaas nog wel eens mis gaan, omdat hiervoor (goedkope) rommel op de markt te koop is.

In Noord-Holland zijn voorbeelden bekend waarbij na de vervanging van verlichting door LED, met de beste bedoelingen, er juist sprake is van ernstige lichthinder naar de omgeving. Bij het maken van nieuwe verlichtingsplannen, door wie dan ook, is het raadzaam om een licht(hinder)expert te laten adviseren over een goede uitvoering van de plannen.

Voor het wetenschappelijke artikel in Science Advances Magazine, met nog meer kaartmateriaal klik hier