Schiphol draagt fors bij aan de ultrafijn stof in de lucht.

1 oktober 2015

Schiphol draagt fors bij aan de ultrafijn stof in de lucht.

De heersende opvatting dat Schiphol weinig bijdraagt aan de lokale luchtverontreiniging rondom de luchthaven, wordt met de conclusies uit het recente onderzoek van het RIVM, weerlegd.

In woonwijken rondom Schiphol zorgt met name het opstijgend vliegverkeer voor tientallen procenten meer ultrafijnstof. Zo is de bijdrage van ultrafijn stof van Schiphol in Badhoevedorp 50%. De hoeveelheid ultrafijnstof die de dichtstbijzijnde woonwijken extra te verwerken krijgen, is vergelijkbaar met de impact van drukke verkeerswegen in steden. Naarmate de afstand toeneemt, neemt de impact van Schiphol af. Maar in Amsterdam, in bijvoorbeeld het Vondelpark, is de bijdrage van de luchthaven aan de daar gevonden concentratie ultrafijn stof, toch nog zo’n 20 – 30%.

Hoewel de deskundigen nog niet weten hoe schadelijk ultrafijn stof precies is voor de gezondheid, is wel bekend dat ultrafijn stof schadelijk is. Door de kleine afmeting wordt aangenomen dat blootstelling aan ultrafijne stofdeeltjes tot een groter gezondheidsrisico leidt dan fijn stof (PM2,5 en PM10 (uit RIVM brochure ultrafijn stof en gezondheid, november 2013). Uit een onlangs verschenen onderzoek van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) wordt wereldwijd een vroegtijdige sterfte van 16.000 mensen per jaar gerelateerd aan de uitstoot van de luchtvaart en dan met name door fijn stof PM2,5 – waar ultrafijn stof een onderdeel van is- en ozon.

Het RIVM – onderzoek is voor de Staatssecretaris aanleiding om extra onderzoek te starten naar de gezondheidseffecten van ultrafijnstof. Dat onderzoek gaat echter weer jaren duren. De Milieufederatie is van mening dat het weliswaar goed is dat er een dergelijk onderzoek komt, maar dat dat niet moet betekenen dat er in de tussentijd geen maatregelen worden genomen.

Er zal gekeken moeten worden met wat voor soort maatregelen aan vliegtuigen je de uitstoot van ultrafijnstof door vliegtuigen kunt verlagen. Met het elektronisch taxiën van vliegtuigen en het verwijderen van het zwavel uit de kerosine kun je al meteen een begin maken, maar uiteindelijk zal er toch een rem moeten komen op de groei van de luchtvaart. Niet alleen vanwege ultrafijn stof maar ook vanwege het klimaatvraagstuk. Het kan niet zo zijn dat andere sectoren (de industrie, woningbouw enz.) in hun CO2-uitstoot drastisch naar beneden moeten gaan, terwijl de luchtvaart maar fors blijft doorgroeien.

De luchtvaartindustrie is wel bezig met het ontwikkelen van schonere motoren (minder CO2 en NOx uitstoot) maar de winst die daarmee wordt gemaakt staat in geen verhouding tot de groei van de luchtvaart van 300% die Airbus verwacht voor de komende 20 jaar.
Ook de low-cost carriers op Schiphol (Easyjet/Arkefly/Ryanair enz.) laten nu al in een hoorzitting in het kader van de Luchtvaartnota aan Tweede Kamerleden weten dat Schiphol haar capaciteitsgrenzen van 500.000 vliegtuigbewegingen overboord moet zetten en moet kunnen blijven doorgroeien. Vanuit milieu- en gezondheidsoverwegingen moeten dergelijke groeistuipen op Schiphol echter gekeerd worden. Het RIVM ultrafijn stof onderzoek geeft aanleiding dat het tijd wordt voor een nadere bezinning hoe om te gaan met de steeds maar verdere groei van de luchtvaart en van Schiphol!